Brede School in het beleid

Sinds 2004 staat Brede School op de agenda van het Vlaamse Beleid. In 2004 werd een literatuurstudie (Pirard, Ruelens & Nicaise, 2004 Pirard, F., Ruelens, L. & Nicaise, I. (2004). Naar een brede school in Vlaanderen. Leuven: Hoger Instituut voor de Arbeid. ) uitgevoerd in opdracht van de Cel Cultuurbeleid van de Vlaamse Gemeenschap om na te gaan wat het concept Brede School kon betekenen voor Vlaanderen.  In het regeerakkoord van de Vlaamse Regering vindt de term Brede School zijn ingang in 2004 (Vlaamse Regering, 2004 Vlaamse Regering (2004). Regeerakkoord 2004. Vertrouwen geven, verantwoordelijkheid nemen. Brussel: Vlaamse regering 2004-2009. ).

Onderwijs: Met het oog op het stimuleren van creativiteit en sociale vaardigheden ondersteunen we het concept van de brede school. Sport, cultuur en andere vormen van leren via een praktijkgerichte ervaring krijgen een belangrijker plaats en worden ingevuld via een sterkere samenwerking tussen de school en de samenleving (onder meer het bedrijfsleven, de welzijnssector, cultuur – en sportverenigingen, gemeentelijke cultuur – en sportdiensten…) (Regeerakkoord van de Vlaamse Regering, 2004, p.40)

Cultuur: We investeren in de bevordering van de cultuurparticipatie en –educatie door en voor allen. We doen dit o.m. in samenwerking met het gemoderniseerd deeltijdskunstonderwijs en door de cultuureducatie op school te versterken (“De brede School” en een “Vlaams expertisecentrum Cultuur en Onderwijs”). We steunen cultuureducatieve en sociaal-artistieke werkingen, cultuurcommunicatie en participatieprojecten. (Regeerakkoord van de Vlaamse Regering, 2004, p.50)

Ook vanuit sport wordt ingezet op het opzetten van samenwerkingsverbanden rond scholen (zie ‘in praktijk’ sport in de Brede School).

Verder bouwend op het referentiekader Brede School dat in de periode 2006-2009 ontwikkeld werd op basis van de proefprojecten Brede School, wordt het concept geïntroduceerd in het Vlaams Regeerakkoord van 2009 (Vlaamse Regering, 2009 Vlaamse Regering (2009). Een daadkrachtig Vlaanderen in beslissende tijden.Voor een vernieuwende, duurzame en warme samenleving. Brussel: Vlaamse Regering (2009-2014). ):

Een brede school is een actief netwerk van organisaties uit verschillende sectoren rondom een of meer scholen die een bondgenootschap vormen voor een gemeenschappelijk doel: de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren, op school en in de vrije tijd. Deze netwerken bieden nog meer kansen voor een zinvolle invulling van de buitenschoolse opvang. De naadloze overgang van de kinderopvang naar de school moet onder andere hierdoor gestimuleerd worden. Maar ook de participatie van alle leerlingen aan het sociale en culturele leven moet via de uitbouw van een brede school verhoogd worden. Als schakel tussen de school en haar netwerk, maken we het mogelijk dat het schoolgebouw breed gebruikt wordt. In eerste instantie is hier het lokaal overleg belangrijk.

Verschillende ministers zijn het concept genegen, in de beleidsnota’s Onderwijs, Jeugd, Cultuur, Sport en Brussel is Brede School expliciet terug te vinden als operationele doelstelling.

Beleidsnota Onderwijs & Vorming (2009-2014)

Brede Scholen realiseren is een operationele doelstelling van het beleid.
Samen met mijn collega’s van de Vlaamse Regering zal ik, vanuit mijn bevoegdheden onderwijs en jeugd, een beleid ontwikkelen dat brede scholen aanmoedigt. Ook de VGC wordt hierbij betrokken. Binnen het beleidsdomein Onderwijs en Vorming zal ik alle krachten bundelen (brede school, flankerend onderwijsbeleid, Canon, deeltijds kunstonderwijs, scholenbouw,…).

Een brede school is een actief netwerk van organisaties uit verschillende sectoren rondom een of meer scholen die een bondgenootschap vormen voor een gemeenschappelijk doel: de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren, op school en in de vrije tijd. Een brede school is ingebed in de buurt en in het sociaaleconomisch weefsel en werkt van daaruit nauw samen met de samenleving, het verenigingsleven, de bedrijven, de social profit en de overheidsinstellingen.

In de nota worden ook mogelijkheden voor Brede School aangegeven op vlak van buitenschoolse kinderopvang en het deeltijds kunstonderwijs:

Het deeltijds kunstonderwijs moet daarom lokaal een plaats kunnen krijgen binnen het netwerk van de Brede School. Verder is het mijn ambitie - via de versterking van cultuur- en kunsteducatie in het leerplichtonderwijs - de participatie aan het DKO te bevorderen.

Beleidsnota Jeugd (2009-2014):

Ik wil kinderen en jongeren ruimte geven om levensbreed te leren door de relatie tussen jeugdwerk en onderwijs in het kader van de brede school te versterken. Hiermee willen we werk maken van netwerkscholen, die ingebed zijn in de buurt en in het sociaaleconomische weefsel, en die van daaruit nauw samenwerkt met de ouders, buurt, het verenigingsleven, opvoedingsondersteuning, jeugdhulp, culturele centra,… De bedoeling is meervoudig, net zoals het perspectief dubbel is. Vanuit onderwijsoogpunt is een grotere betrokkenheid van ouders en buurt heilzaam voor de schoolloopbaan van kinderen en jongeren. Voor de ouders kan het letterlijk dichter bij elkaar brengen van school en vrijetijd een verlichting betekenen van hun taken. Voor kinderen en jongeren zelf, het perspectief van deze beleidsnota, biedt kansen om een breed spectrum van talenten te ontdekken en te ontwikkelen. Het is mijn taak om die verwachtingen te verzoenen.

Beleidsnota Brussel (2009-2014)

Er wordt gewerkt aan een goeie ondersteuning voor scholen om zich beter in te bedden in de buurt. Idealiter is het lokale bestuur de draaischijf van de brede scholen. Er wordt ook een link gelegd met de buitenschoolse kinderopvang. Het versterken van een naschools vrijetijdsaanbod in het Nederlands is de sleutel tot succes van de nodige uitbreiding. Zonder adequaat naschools aanbod is deze uitbreiding gedoemd tot mislukken en zorgt ze voor de aantasting van de kwaliteit van het Nederlandstalig onderwijs in de hoofdstad. Ik denk daarbij aan culturele organisaties, gemeenschapscentra, organisaties uit het jeugdwerk en kunsteducatieve organisaties en hun intermediaire structuren. De meeste van hen doen inspanningen om anderstaligen te bereiken, maar soms missen ze de knowhow om onnodige taaldrempels te vermijden en actieve taalgebruikskansen te creëren. Het Huis van het Nederlands zal hen daarbij helpen.

Beleidsnota Cultuur (2009-2014)

Daarbij wil ik specifiek aandacht hebben voor een brede leer- en leefomgeving waarin kinderen en jongeren gestimuleerd worden in hun culturele beleving (cf. het Brede School-concept). Hierbij wil ik ook de link maken met het Deeltijds Kunstonderwijs en het Vlaams Jeugdbeleidsplan.

Beleidsnota Sport (2009-2014)

Door actief in te spelen op het concept Brede School draagt de sportsector via lokale verenigingen bij aan het ondersteunen en/of creëren van een brede leer- en leefomgeving voor kinderen en jongeren. Belangrijk aandachtspunt hierbij is de kwaliteitsvolle invulling van de sportmogelijkheden van de schoolgaande jeugd en dit onder regie van de lokale besturen. In samenwerking met de Stichting Vlaamse Schoolsport zal Bloso de buitenschoolse sportactiviteiten verder aanmoedigen via tal van
sportpromotionele activiteiten voor de schoolgaande jeugd.

In de beleidsnota Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (2009-2014) wordt naar Brede School verwezen in de tekst over de stijgende vraag naar kwalitatieve buitenschoolse opvang:

Om aan de stijgende vraag naar kwalitatieve buitenschoolse kinderopvang en opvang tijdens de vakanties te kunnen voldoen, zullen we samenwerken met de collega’s bevoegd voor Onderwijs, Cultuur, Jeugd en Sport. Het nieuwe organisatiemodel met nest- en webfunctie, aangeboden in een partnerschap van verschillende actoren (cfr. ook het Brede School-concept), zullen we samen met de kwaliteitsvereisten vastleggen in het regelgevend kader voor de buitenschoolse kinderopvang.

Proefprojecten: ruimte om Brede School vorm te geven

Tussen 2006-2009 en 2009-2013 (in kader van participatiedecreet) werden verschillende proefprojecten vanuit verschillende beleidsdomeinen gelanceerd om Brede School op het terrein uit te bouwen.  

• Van 2006-2009 werden proefprojecten Brede School opgestart vanuit het Vlaamse Departement Onderwijs & Vorming en het Vlaamse Departement Cultuur, Jeugd en Sport. Deze proefprojecten werden opgevolgd door het voormalige Steunpunt Gelijke Onderwijskansen, en later het Steunpunt Diversiteit & Leren. De opvolging van deze proefprojecten leverde heel wat expertise op voor het vorm geven van het beleid en het ondersteunen van Brede Scholen.
• Van 2008-2013 vormde Brede School een proeftuin binnen het participatiebeleid voor jeugd (Vlaamse Regering, 2008 Vlaamse Regering (2008). Decreet houdende flankerende en stimulerende maatregelen ter bevordering van de participatie in cultuur, jeugdwerk en sport (participatiedecreet). Brussel: Vlaamse Overheid.  ), waarbij projecten jongeren van 12-16 jaar laten kennismaken met en toeleiden naar zinvolle vrijetijdsbestedingen.
• 2008-2012: Brede School met sportaanbod is een proeftuin sport die binnen het ‘Decreet houdende flankerende en stimulerende maatregelen ter bevordering van de participatie in cultuur, jeugdwerk en sport’ (Vlaamse Regering, 2008 Vlaamse Regering (2008). Decreet houdende flankerende en stimulerende maatregelen ter bevordering van de participatie in cultuur, jeugdwerk en sport (participatiedecreet). Brussel: Vlaamse Overheid.  ) werd aangestuurd door het Vlaams Bureau Schoolsport (een geformaliseerde samenwerking tussen Bloso en de Stichting Vlaamse Schoolsport). Dit initiatief beoogt een laagdrempelig naschools sportaanbod dat kinderen en jongeren stimuleert om een life-time sportief engagement aan te gaan. Die doelstelling wordt bewerkstelligd via de uitbouw van een breed netwerk, waarin scholen, lokale overheden en lokale sportactoren een geïntegreerde sportieve leer- en leefomgeving vormen. De proeftuin wordt verankerd binnen de afdeling sportpromotie van het BLOSO.